Kies
een specialisme

Blaaspoliepen – blaaskanker

Blaaskanker is een specifiek soort kanker die ontstaat aan de binnenzijde van de blaas – een holle spier gelegen in het klein bekken en verantwoordelijk voor het opslaan van de urine.
Blaaskanker ontstaat meestal in de cellen van het slijmvlies, dat de binnenzijde van de blaas bekleedt. Blaaskanker ontstaat meestal bij oudere mensen, hoewel het ook op jongere leeftijd kan voorkomen. Wanneer blaaskanker oppervlakkig is en niet ingroeit in de spier van de blaas, spreekt men meestal van “blaaspoliepen”. Wanneer het blaasgezwel evenwel agressiever wordt en ingroeit in de spier van de blaas of dieper, spreekt men van “blaaskanker”. Het overgrote deel van de blaasgezwellen wordt vastgesteld in een vroegtijdig stadium, wanneer deze perfect behandelbaar zijn.
Evenwel dient voorzichtigheid geboden: zelfs oppervlakkige blaastumoren (blaaspoliepen) hebben neiging om terug te groeien.
Patiënten met oppervlakkige blaastumoren dienen dan ook op langere termijn, dit gedurende verschillende jaren, regelmatige controles te ondergaan teneinde mogelijke recidieven op te sporen.

Symptomen

Blaaskanker uit zich vaak door volgende klachten en symptomen:
  • Bloed in de urine (hematurie).
    De urine kan er donkergeel, lichtrood of donkerbruin uitzien.
  • Soms is de urine helder, doch wordt bloed opgespoord via microscopisch
  • onderzoek.
  • Frequent urineren.
  • Pijnlijk urineren.
  • Lage rugpijn.
  • Bekkenpijn. 
Maak een afspraak bij uw huisarts indien u bezorgd bent of indien u één van bovenvermelde symptomen vertoont.

Oorzaken

Het is niet altijd duidelijk wat de oorzaak is van blaaskanker. Blaaskanker wordt vaak gekoppeld aan roken, aan parasietinfecties van de blaas evenals blootstelling aan radiotherapie en chemische producten. Blaaskanker ontstaat wanneer cellen van de blaaswand op abnormale wijze beginnen te groeien. Deze cellen ontwikkelen mutaties waardoor zij op ongecontroleerde wijze beginnen te groeien, te delen en te vermenigvuldigen. Deze gemuteerde cellen vormen een tumor (blaaspoliep of blaaskanker).

Soorten blaaskanker

De verschillende soorten cellen in de blaas kunnen van kwaliteit veranderen en kwaadaardig worden. Het soort blaaskanker wordt bepaald vanuit het type blaascel welke begint te ontaarden.
Het type blaaskanker bepaalt welke behandelingsmodaliteit het beste is voor u.
 
Verschillende soorten blaaskanker zijn :
  1. Transitioneel celcarcinoma overgangsepithelioma
    Het transitioneel celcarcinoma ontstaat in de cellen die de binnenzijde van de blaas aflijnen. Deze transitionele cellen rekken uit wanneer de blaas vol is en trekken weer samen bij lege blaas. Men vindt dezelfde cellen aan de binnenzijde van de urineleiders en van het plaskanaal.
    Zulke tumoren kunnen dan ook op deze plaatsen voorkomen.
    Transitioneel celcarcinoma is een van de meest voorkomende type tumoren van de blaas in Europa.
  2. Squameus celcarcinom
    Squameuze cellen ontstaan in de blaas als reactie bij infectie of bij prikkeling. Na beloop van tijd kunnen deze ontaarden tot kanker.
    Squameus celcarcinoma van de blaas is uitzonderlijk in Europa doch wordt voornamelijk vastgesteld in delen van de wereld waar blaasinfecties door middel van parasieten (Schistosomiasis) aanwezig is.
  3. Adenocarcinoma
    Het adenocarcinoma van de blaas ontstaat in cellen van de blaas, die verantwoordelijk zijn voor de mucus (slijm) afscheiding. Ook deze tumoren zijn zeldzaam in Europa.
Sommige tumoren kunnen meer dan 1 celtype omvatten.

Risicofactoren van blaaskanker

Een aantal uitwendige factoren kunnen het risico op blaaskanker verhogen:
 
  1. Roken
    Het roken van sigaretten, sigaren of pijptabak kan het risico op blaaskanker verhogen door opstapeling van prikkelende chemicaliën in de urine.
    Wanneer u rookt, zal uw lichaam de scheikundige stoffen, die vrijkomen bij het roken omvormen en afscheiden via de urine.
    Deze schadelijke stoffen kunnen de binnenzijde van de blaas en van de urineleiders aantasten met blaaskanker tot gevolg.
     
  2. Toenemende leeftijd
    Het risico op blaaskanker neemt toe naarmate u ouder wordt.
    Theoretisch kan blaaskanker voorkomen op gelijk welke leeftijd, doch het wordt zeldzaam vastgesteld bij mensen jonger dan 40 jaar.
     
  3. Ras
    Het caucasisch ras (blanke patiënten) hebben een hoger risico op blaaskanker dan andere rassen.
     
  4. Geslacht
    Mannen hebben meer kans tot de ontwikkeling van blaaskanker dan vrouwen.
     
  5. Expositie aan scheikundige producten
    De nieren spelen een hoofdrol in het filteren van schadelijke chemicaliën vanuit de bloedstroom. Deze worden dan vervoerd via de urineleiders naar de blaas.
    Hierdoor kunnen bepaalde chemicaliën de blaaswand irriteren en het risico op kwaadaardigheid verhogen.
    Een aantal chemicaliën wordt bijzonder gekoppeld aan de ontwikkeling van blaaskanker, zoals arsenicum en scheikundige producten aanwezig bij de productie van verven, rubber, leder, textielen en kleurstoffen.
     
  6. Vroegere kankerbehandelingen
    Patiënten die in het verleden radiotherapie gekregen hebben ter hoogte van het bekken, bv. bij darm- of prostaatkanker, vertonen een hoger risico op ontwikkeling van blaaskanker.
    Eveneens kunnen kankerpatiënten, behandeld met cyclofosfamide, een verhoogd risico vertonen tot de ontwikkeling van blaasgezwellen.
     
  7. Chronische blaasontsteking
    Zich herhalende chronische infecties van de blaas (cystitis), zoals bij langdurige aanwezigheid van een blaassonde, kunnen het risico verhogen op squameus celcarcinoma.
    In sommige delen van de wereld wordt het squameus celcarcinoma frequent vastgesteld door aanwezigheid van parasietinfecties van de blaas, gekend als Schistosomiasis.
     
  8. Persoonlijk en familiale geschiedenis van kanker
    Indien in het verleden bij u blaaspoliepen (oppervlakkige blaaskanker) werden vastgesteld, vertoont u een verhoogd risico op recidief. Deze recidieven kunnen steeds agressiever zijn en dieper ingroeien dan het oorspronkelijke letsel.
    Indien één of meerdere verwanten een geschiedenis hebben van blaaskanker, kunt u eveneens een verhoogd risico vertonen op deze aandoening, hoewel het uitzonderlijk is dat blaaskanker familiaal voorkomt.
    Een familiale voorgeschiedenis van het syndroom van Lynch (erfelijke niet-polypeuze colorectale kanker) kan uw risico op kanker in de urinewegen verhogen, evenals uw risico voor darm-, baarmoeder-, eierstokkanker.

Complicaties

Blaaskanker recidiveert frequent. Daarom moeten patiënten bij wie blaastumoren (zowel oppervlakkige poliepen als diepgroeiende gezwellen) frequent gecontroleerd worden, zelfs verschillende malen per jaar en zelfs verschillende jaren na een succesvolle behandeling.
Welke onderzoeken en testen noodzakelijk zijn, zal afhangen van het type blaasgezwel, van de agressiviteit ervan en van de doorgemaakte behandeling.
Meestal zal uw specialist, in samenspraak met uw huisarts, een controleplan opstellen in functie van uw thuissituatie.
Meestal wordt een onderzoek van de blaas en het plaskanaal (cystoscopie) aanbevolen om de 3 tot 6 maanden gedurende de eerste paar jaar na een succesvolle behandeling van het blaasgezwel. Daarna worden vaak jaarlijkse controles aanbevolen tot 10 jaar na de behandeling. Tussendoor kunnen nog aanvullende onderzoeken zoals CT-scan worden aanbevolen. Hoe agressiever het gezwel, hoe frequenter de controles zullen zijn. Vanzelfsprekend worden patiënten met minder agressieve gezwellen dan ook minder vaak onderzocht.

Onderzoeken en diagnosestelling

Het stellen van de diagnose van blaaskanker
Verschillende onderzoeken worden gebruikt om de diagnose van blaaspoliepen te stellen.
  1. Cystoscopie
    Tijdens een cystoscopie brengt de specialisturoloog een dunne glasvezel (cystoscoop) binnen in de blaas langsheen het plaskanaal. Dit gebeurt na voorafgaande verdoving van de plasbuis. De cystoscoop heeft een lens en een glasvezeloptiek waardoor uw arts de binnenzijde van de blaas en het plaskanaal kan inspecteren.
     
  2. Urinecytologie
    Een staaltje van de urine wordt afgenomen en opgestuurd naar het labo voor pathologische ontleedkunde teneinde de agressiviteit van de blaascellen na te gaan.
     
  3. Medische beeldvorming
    Teneinde de gezondheid van de hogere urinewegen, nieren en urineleiders na te kijken en teneinde eventuele doorgroei doorheen de blaaswand uit te sluiten of te bevestigen, zullen aanvullend onderzoeken gebeuren door middel van CT-scan of NMR-scan. Deze onderzoeken laten toe de ernst van de blaaspoliep of van het blaasgezwel vast te stellen en het stadium van ingroei te bepalen.
     
  4. Biopsie van de blaas – transurethrale resectie
    Teneinde het type blaaskanker te bepalen, zal vanzelfsprekend een microscopisch onderzoek van het blaasgezwel noodzakelijk zijn. Hiervoor wordt, onder algehele verdoving, en door middel van een kijkinstrument, langsheen het urinekanaal, een resectie (verwijdering) van het blaasgezwel uitgevoerd. Dit gebeurt onder volledige verdoving en tijdens een korte opname. Tijdens deze transurethrale resectie (TUR-blaas) wordt het letsel zo grondig mogelijk verwijderd en wordt de spierlaag in de diepte verwijderd teneinde ingroei van het letsel op te sporen. Het verwijderde weefsel wordt opgestuurd naar het labo voor pathologische ontleedkunde waarna na enkele dagen uitslag wordt ontvangen. Dit wordt dan verder met u besproken.
     
  5. Stadia van blaaskanker
    Volgende stadia van blaaskanker worden internationaal erkend:
     
  • Stadium A
    In dit stadium is het blaasgezwel beperkt tot het slijmvlies van de blaas en is er geen enkel teken van ingroei of doorgroei in de blaaswand. Men spreekt hier van een goedaardige blaaspoliep.
     
  • Stadium 1
    In dit stadium wordt de blaaspoliep iets agressiever en is er ingroei doorheen het slijmvlies van de blaas, maar is er evenwel nog geen ingroei in de blaasspier.
    In dit stadium spreekt men van een invasieve blaaspoliep. Nabehandeling is vrijwel steeds noodzakelijk.
     
  • Stadium 2
    Het blaasgezwel groeit door in de blaasspier maar is nog steeds beperkt tot de blaas. Hier kan men spreken van blaaskanker, evenwel nog steeds in een geneesbaar stadium, dit mits adequate therapie.
     
  • Stadium 3
    De kankercellen groeien doorheen de blaaswand tot in het omgevende vetweefsel.
    Kankercellen kunnen bij mannen eveneens ingroeien in de prostaat en bij vrouwen tot in de baarmoeder of de vagina.
  • Stadium 4
    Behalve invasieve ingroei in de blaaswand zullen in dit stadium de kankercellen uitspreiden naar de lymfeklieren of naar andere organen zoals de longen, de beenderen en de lever. In dit stadium spreekt men van uitgezaaide of gemetastaseerde blaaskanker.